Wet bescherming klokkenluiders

Wordt bereikt wat wordt beoogd?

Klokkenluiders dragen bij aan het voorkomen en aan het licht brengen van misstanden, fraude en corruptie binnen (overheids)organisaties. Uit het verleden blijkt dat klokkenluiders niet enkel geprezen worden, maar soms vergaande negatieve consequenties ervaren.

Deze negatieve gevolgen zijn ongewenst en daarom moeten klokkenluiders worden beschermd volgens de Europese wetgever.

Huis voor klokkenluiders

Sinds 1 juli 2016 geldt de Wet Huis voor klokkenluiders. Deze wet regelt de mogelijkheden en bescherming van werknemers die een vermoedelijke misstand willen melden.

In de wet is bijvoorbeeld opgenomen dat een werkgever met 50 werknemers of meer in een interne procedure moet vastleggen hoe wordt omgegaan met meldingen. Daarbij moet in ieder geval aan bod komen wat een vermoeden van een misstand is, bij wie de melding gedaan kan worden en hoe met de melding wordt omgegaan. De werkgever is verplicht alle werknemers een (digitaal) exemplaar van de procedure te verstrekken.

De huidige wetgeving biedt helaas onvoldoende zekerheid en bescherming voor klokkenluiders en gaat daarom op de schop.

Europese klokkenluidersrichtlijn

In 2019 is de EU-klokkenluidersrichtlijn vastgesteld, die uiterlijk 17 december 2021 geïmplementeerd moet zijn in de Nederlandse wetgeving.

De richtlijn bevat gemeenschappelijke minimumnormen voor de bescherming van melders van misstanden en biedt verdergaande mogelijkheden om meldingen te doen.

Op grond van de richtlijn zullen meer organisaties een interne klokkenluidersregeling moeten opstellen, soms ook al bij minder dan 50 werknemers. Ook zijn er betere steun en beschermingsmaatregelen voor de melders, waaronder de mogelijkheid om de melding direct buiten de organisatie te doen. Tot slot krijgt de OR een belangrijkere rol, doordat het instemmingsrecht krijgt op de interne klokkenluidersprocedure.

Wet bescherming klokkenluiders

Op 1 juni 2021 is het wetsvoorstel Wet bescherming klokkenluiders ingediend, waarmee de EU-richtlijn wordt geïmplementeerd. Dit wetsvoorstel is niet door alle fracties in de Tweede Kamer positief ontvangen. De vraag die meermaals gesteld is, is of de richtlijn wel adequaat, voldoende en duidelijk is omgezet in het wetsvoorstel en waarom de richtlijn niet in zijn volledigheid wordt geïmplementeerd.

In een kritisch artikel in de Volkskrant geven Lousewies van der Laan (directeur van Transparency International Nederland) en Tweede Kamerleden Renske Leijten en Pieter Omtzigt aan waarom het wetsvoorstel niet voldoet. De huidige voorgestelde implementatie is onnodig complex en beperkt tot het minimale, menen de auteurs.

Hoe de uiteindelijke Wet bescherming klokkenluiders eruit gaat zien, staat nog niet vast. Wanneer er meer duidelijk is, zullen wij u hierover informeren. Hebt u voor uw organisatie nog niet de verplichte interne klokkenluidersregeling opgesteld, dan kunnen wij u hiermee helpen. We nodigen u uit om vrijblijvend contact op te nemen met één van onze specialisten.